การพัฒนากับการเปลี่ยนแปลง

Share

การพัฒนากับการเปลี่ยนแปลง

แผนที่โลก

ปรัชญาการพัฒนาเศรษฐกิจ

การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศนั้น คือการพัฒนาโดยมีวัตถุประสงค์ให้ประชาชนมีความ “กินดี อยู่ดี มีความสุข”   สำหรับการกินดี อยู่ดีนั้น มีดัชนีวัดในหลายลักษณะเช่น รายได้ต่อหัวของประชากร (gross domestic product per capita, GDP) หรือวัดในรูปการเปรียบเทียบรายได้เป็นอำนาจซื้อของแต่ละประเทศ  (purchasing power parity, PPP)  ดัชนีการวัดเป็น PPP นั้นจะทำให้เห็นการเปรียบเทียบถึงการกินดี อยู่ดีของประเทศต่างๆได้ดีกว่า มีความเป็นรูปธรรมค่อนข้างสูง อย่างไรก็ตาม GDP หรือ PPP เป็นตัวเลขที่บอกเป็นค่าเฉลี่ยของรายได้ต่อหัวประชากรเท่านั้น แต่รายได้จริงอาจเป็นลักษณะเกาะกลุ่ม ทำให้เกิดข่องว่างของรายได้ระหว่างกลุ่มได้ ในทางเศรษฐศาสตร์จะมีการแบ่งการกระจายรายได้ออกเป็น 5 กลุ่ม ถ้ารายได้เกิดการกระจายดีไม่ทำให้เกิดความแตกต่างระหว่างกลุ่มมาก ประชาชนก็มีโอกาสที่จะมีการ “กินดี อยู่ดี” สำหรับดัชนีการวัด “การมีความสุข” เป็นการวัดถึงความพึงพอใจใน “คุณภาพชีวิต” (quality of life) ตามมาตรฐานการครองชีพหรือความเป็นอยู่ของประชากรในประเทศนั้นๆ การวัดมีลักษณะเป็นนามธรรม เป็นการให้ตอบคำถาม ปัจจัยที่จะนำไปสู่คำตอบแต่ละคำถามจึงอาจแตกต่างกันในแต่ละบุคคลและแต่ละสถานการณ์ ดังนั้นดัชนี “การกินดี อยู่ดี” ที่วัดออกมาเป็นรายได้บางครั้งจึงอาจไม่สัมพันธ์โดยตรงกับดัชนี “การมีความสุข” ที่วัดถึงความพึงพอใจในคุณภาพชีวิตแต่อย่างใด หมายความว่าการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมเพื่อให้ประชากรมีรายได้สูง ไม่ได้เป็นเครื่องบ่งชี้ว่าประชาชนจะมีความสุขหรือพึงพอใจในคุณภาพชีวิตของตนเองแต่อย่างใด ผู้นำประเทศที่มีหน้าที่ต่อการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมจึงต้องตระหนักว่า การพัฒนาใดๆก็ตามควรทำให้ “การกินดี อยู่ดี” และ “การมีความสุข” เป็นลักษณะคู่ขนานกันตลอด การพัฒนาใดๆที่ทำเกิดช่องว่างระหว่างรายได้มากเกินไป อาจนำมาซึ่งความไม่ปลอดภัยของสังคมหรือทำให้มาตรฐานการครองชีพสูงเกินไป ในที่สุดประชากรจะเกิดความรู้สึกที่ไม่พึงพอใจต่อคุณภาพชีวิตได้ ผู้นำประเทศจึงต้องปรับยุทธศาสตร์การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศเพื่อให้ “การกินดี อยู่ดี มีความสุข” สมกับปรัชญา “เศรษฐกิจพอเพียง” ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  บทความนี้จึงได้ชี้ให้เห็นถึงผลของการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นจากการพัฒนาและใคร่ที่จะเสนอกรอบแนวทางหลักๆเพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการกำหนดยุทธศาสตร์และยุทธวิธีในการพัฒนาเศรษฐกิจของไทย

ทวีปอเมริกา

การจำแนกโครงสร้างกลุ่มเศรษฐกิจ (economic subsectors )

โดยทั่วไปอาจจำแนกกลุ่มเศรษฐกิจออกเป็น ๓ กลุ่มหลักๆคือ

1. กลุ่มเกษตรกรรมและทรัพยากรธรรมชาติ ( primary sector or agricultural sector ) เป็น

กลุ่มสินค้าที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับทรัพยากรธรรมชาติ เช่นการเพาะปลูก การทำป่าไม้ การประมง การทำเหมืองแร่ หรือการขุดเจาะน้ำมัน เป็นต้น

1. กลุ่มอุตสาหกรรม ( secondary sector or industrial sector )  เป็นกลุ่มการผลิตที่เกิดจาก

การแปรรูป หรือการสร้างมูลค่าเพิ่ม หรือการใช้วัตถุใดๆจากกลุ่มที่หนึ่งแล้วนำไปผ่านขบวนการผลิตเป็นสินค้าอีกลักษณะที่แตกต่างออกไป

1. กลุ่มบริการ ( tertiary sector or service sector ) เป็นกลุ่มธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับงานบริการ

เช่น การธนาคาร การค้าขาย การศึกษา การขนส่ง การคมนาคมหรือการสื่อสารเป็นต้น

การพัฒนากับการเปลี่ยนแปลง

การพัฒนาจะส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างในแต่ละกลุ่มเศรษฐกิจ โดยมีมูลค่าเศรษฐกิจที่ใหญ่ขึ้น มีสัดส่วนเป็นร้อยละในแต่ละกลุ่มที่เปลี่ยนไป นอกจากการเปลี่ยนแปลงมูลค่าทางเศรษฐกิจแล้ว การพัฒนาประเทศจะส่งผลต่อการเคลื่อนย้ายประชากร (population transfer) จากกลุ่มเศรษฐกิจที่มีมูลค่าต่ำกว่าไปสู่กลุ่มที่มีมูลค่าสูงกว่า หรือพูดง่ายๆก็คือ เคลื่อนย้ายจากเขตที่ทำเกษตรกรรมไปสู่เขตอุตสาหกรรม หรือเขตที่ทำธุระกรรมด้านการค้าการบริการ ยิ่งเขตเมืองหรือเขตอุตสาหกรรมมีการพัฒนาเร็วเท่าใด ชุมชนจะยิ่งขยายตัวออกไปเร็วเท่านั้น มีการเคลื่อนย้ายประชากรจากเขตชนบทไปสู่เขตเมืองเป็นจำนวนมาก ถ้าผู้นำหรือผู้บริหารไม่วางแผนยุทธศาสตร์เกี่ยวกับการวางผังเมืองให้สอดคล้องกับการพัฒนาเศรษฐกิจแล้ว จะทำให้เกิดผลกระทบต่อชุมชนมากมาย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องขยะมูลฝอย เรื่องอาชญากรรม เรื่องการจราจร เรื่องที่อยู่อาศัย เรื่องการศึกษา เป็นต้น ดังนั้น นอกจากวางแผนการกระจายเขตอุตสาหกรรมเพื่อทำให้เกิดการเคลื่อนย้ายประชากรให้เหมาะสมแล้ว ยังต้องวางแผนเพื่อมิให้เกิดปัญหาสังคมอื่นๆด้วย

เนื่องจากโลกปัจจุบันเป็นระบบเศรษฐกิจทุนนิยมเสรี หรือที่นิยมเรียกกันว่า โลกาภิวัฒน์เป็นระบบที่ทำให้เกิดความรู้สึกว่าโลกเรานี้เล็กลง และดูเสมือนไม่มีพรหมแดน การติดต่อสื่อสารสามารถทำได้ภายในพริบตา           ทำให้การกำหนดแนวทางหรือทิศทางการพัฒนาประเทศต้องพิจารณาองค์ประกอบหรือปัจจัยต่างๆมากมาย เช่น การปรับเปลี่ยนวิธีการกำหนดกำแพงการค้าใหม่แทนการใช้ภาษีศุลกากร การไหลเข้าออกของเงินทุน การย้ายฐานผลิตของสินค้าที่ใช้แรงงาน การเลือกจ้างแรงงานในต่างแดนสำหรับงานผลิตสินค้าบางประเภท เช่น งานผลิตซอร์ฟแวร์ งานผลิตภาพการ์ตูนหรือภาพเคลื่อนไหว งานออกแบบ เป็นต้น ดังนั้นการสร้างรายได้เข้าประเทศจึงแตกต่างไปจากยุคก่อนๆที่มีเพียงนำสินค้าเข้าและส่งสินค้าออก  หรือพึ่งพาจากการท่องเที่ยวเท่านั้น

แผนที่ทวีปเอเซีย

เพื่อให้เกิดแนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจที่ดี มีการเจริญเติบโตอย่างมั่นคงและยั่งยืน จำเป็นต้องทำการศึกษาถึงแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงต่างๆที่อาจเกิดขึ้น เช่น การเปลี่ยนแปลงวิชาชีพ การเปลี่ยนแปลงรายได้ การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยี การเปลี่ยนแปลงวิธีการหรือขบวนการผลิต การเปลี่ยนแปลงเชิงพฤติกรรม ฯลฯ ว่าปัจจัยต่างๆเหล่านั้นมีความสัมพันธ์อย่างไร เพื่อการจัดทำยุทธศาสตร์การพัฒนาประเทศต่อไป

การพัฒนากับการเปลี่ยนแปลงมูลค่าในโครงสร้างเศรษฐกิจ

จากการศึกษาโครงสร้างกลุ่มเศรษฐกิจย่อยหลักข้างต้นพบว่า แต่ละกลุ่มย่อยจะมีมูลค่าเศรษฐกิจแตกต่างกัน โดยกลุ่มการเกษตรจะมีมูลค่าต่ำสุด เมื่อเทียบกับอีกสองกลุ่มคิอกลุ่มอุตสาหกรรมและกลุ่มบริการ เมื่อพิจารณาถึงสัดส่วนแรงงานในแต่ละภาคเศรษฐกิจ จะเห็นว่ามีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญในระดับการพัฒนาของประเทศ คือ ประเทศที่มีระดับการพัฒนาต่ำหรือประเทศกำลังพัฒนาจะมีสัดส่วนแรงงานในภาคการเกษตรค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับสัดส่วนแรงงานของประเทศที่พัฒนา ซึ่งในที่สุดก็ส่งผลต่อรายได้ที่แตกต่างกันในแต่ละกลุ่ม ดูตาราง

ข้อมูลจาก IMF, World Bank, CIA Factbook, www.photius.com, www.nationmaster.com: ประมวลตาราง ดร.สำราญ ภูอนันตานนท์

ในการพัฒนาเศรษฐกิจของแต่ละประเทศจะมีการใช้ การพัฒนาและการผลิตทรัพยากรที่แตกต่างกัน สำหรับกลุ่มประเทศที่ระดับการพัฒนาต่ำ จะมีการใช้หรือผลผลิตที่ใช้ทรัพยากรธรรมชาติของประเทศค่อนข้างสูง เช่นมีมูลค่าผลผลิตจากภาคการเกษตร จากแร่ธาตุต่างๆ เช่น เหล็ก ทองแดง น้ำมันดิบ ดีบุก เพชร พลอย เป็นต้น เมื่อประเทศมีการพัฒนามากขึ้น จะเกิดการสร้างมูลค่าผลิตภัณฑ์เชิงอุตสาหกรรม หรือการสร้างมูลค่าเพิ่มจากผลิตภัณฑ์ภาคการเกษตร หรือผลิตภัณฑ์ธรรมชาติ มากขึ้น ดังนั้นการพัฒนาเศรษฐกิจจะส่งผลให้มูลค่าในโครงสร้างของแต่ละกลุ่มเศรษฐกิจย่อยดังกล่าวยิ่งเปลี่ยนแปลงไป

ถ้าดูจากข้อมูลทางสถิติจะเห็นว่าเมื่อประเทศมีระดับการพัฒนามากขึ้น มูลค่าของเศรษฐกิจกลุ่มเกษตรกรรมจะลดต่ำลงในขณะที่ มูลค่าของเศรษฐกิจกลุ่มอุตสาหกรรมและกลุ่มบริการจะเพิ่มสูงขึ้น และโครงสร้างผลิตภัณฑ์ในกลุ่มอุตสาหกรรมและบริการก็อาจแตกต่างกันตามพื้นฐานของระดับการพัฒนาและการศึกษาของประชากรในประเทศด้วย

การพัฒนาและการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างแรงงาน

จากการวิเคราะห์โครงสร้างสัดส่วนประชากรในแต่ละกลุ่มย่อยเศรษฐกิจ จะพบว่าประเทศที่กำลังพัฒนาซึ่งมีสัดส่วนรายได้ประชาชาติต่อคนต่ำกว่าประเทศที่มีระดับการพัฒนาปานกลางและประเทศที่พัฒนาแล้ว แต่ในทางกลับกันประเทศกำลังพัฒนาจะมีสัดส่วนแรงงานในภาคการเกษตรสูงกว่าประเทศที่มีระดับการพัฒนาปานกลางและประเทศที่พัฒนาดังที่ปรากฏในตาราง

การพัฒนากับการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างรายได้ประชากร

จากการเปรียบเทียบรายได้ของประเทศต่างๆที่มีระดับการพัฒนาที่แตกต่างกัน จะเห็นว่า เมื่อประเทศมีระดับการพัฒนาสูงขึ้นจะมีระดับรายได้มากขึ้นตามตาราง

เป็นที่ชัดเจนเพียงพอว่ารูปแบบการพัฒนาประเทศดังที่ผ่านมานั้นทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างมูลค่าเศรษฐกิจของประเทศ โครงสร้างรายได้ต่อประชากร และโครงสร้างแรงงานของประชากร โดยกลุ่มเกษตรจะมีมูลค่าต่ำสุด ทำให้เกษตรกรจะมีรายได้น้อยที่สุด  สัดส่วนแรงงานในภาคเกษตรกรรมจะค่อยๆลดลง ส่วนภาคอุตสาหกรรมและภาคบริการจะเพิ่มสูงขึ้น

ประเทศที่กำลังพัฒนาซึ่งมีรายได้เฉลี่ยต่อประชากรประมาณ us$ 1,000-7,000 เช่น ประเทศอินเดีย มีสัดส่วนแรงงานในภาคการเกษตรร้อยละ 52 และมีสัดส่วนแรงงานในภาคอุตสาหกรรมและบริการรวมกันในอัตราร้อยละ 48 หรือประเทศไทยมีสัดส่วนแรงงานในภาคการเกษตรร้อยละ 48 และมีสัดส่วนแรงงานในภาคอุตสาหกรรมและบริการรวมกันในอัตราร้อยละ 52

เมื่อพิจารณาตารางของกลุ่มประเทศอเมริกาใต้ซึ่งจัดว่าเป็นประเทศที่มีระดับการพัฒนาปานกลาง ซึ่งมีรายได้เฉลี่ยต่อประชากรประมาณ us$ 7,000-10,000 เช่น ประเทศบราซิล มีสัดส่วนประชากรในภาคการเกษตรร้อยละ 20 และมีสัดส่วนประชากรในภาคอุตสาหกรรมและบริการรวมกันในอัตราร้อยละ 80 หรือประเทศเม็กซิโกมีสัดส่วนแรงงานในภาคการเกษตรร้อยละ 13.7 และมีสัดส่วนแรงงานในภาคอุตสาหกรรมและบริการรวมกันในอัตราร้อยละ 86.3

แต่เมื่อพิจารณาถึงประเทศที่พัฒนา เช่น ประเทศญี่ปุ่น เกาหลี เยอรมันนี สหรัฐอเมริกา ฯลฯ ซึ่งมีรายได้เฉลี่ยต่อประชากรประมาณ us$ 20,000-50,000  มีแรงงานในกลุ่มเกษตรกรรมเพียงร้อยละ 1-7 ในขณะที่มีแรงงานในกลุ่มอุตสาหกรรมและกลุ่มบริการมีรวมกันถึงร้อยละ 80-99

อย่างไรก็ตามการพัฒนาเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างรายได้และแรงดังกล่าวข้างต้นจำเป็นต้องมีองค์ประกอบสำคัญอื่นๆเช่น มีพื้นฐานการศึกษาและเทคโนโลยีเพื่อให้สามารถสร้างมูลค่าเพิ่ม มีแหล่งเงินเพื่อการลงทุน มีการฝึกฝนฝีมือแรงงาน มีความสามารถเชิงการบริหารจัดการ ตลอดจนการเสริมสร้างขีดความสามารถในการพัฒนาความคิดสร้างสรรและการสร้างนวัตกรรม

สรุป

ข้อเขียนนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิเคราะห์เชิงเอกสารเพื่อแสดงให้เห็นว่า การพัฒนาประเทศให้เกิดความเจริญเติบโตเชิงเศรษฐกิจนั้น จะส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างต่างๆมากมาย ในข้อเขียนข้างต้น แสดงให้เห็นการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างเชิงเศรษฐกิจ ตั้งแต่โครงสร้างมูลค่าเชิงเศรษฐกิจในแต่ละกลุ่มเศรษฐกิจย่อย โครงสร้างรายได้ต่อประชากร โครงสร้างอาชีพ เป็นต้น สำหรับในครั้งต่อๆไปจะเป็นความต่อเนื่องของการพัฒนาที่จะส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในส่วนอื่นๆทั้งเชิงเศรษฐกิจและสังคม

อ้างอิง:

http://www.nationmaster.com/cat/eco-economy

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/

http://www.theodora.com/wfbcurrent/index.html

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_GDP_(nominal)

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_GDP_(nominal)_per_capita

http://www.photius.com/rankings/economy/gdp_per_capita_2011_0.html

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_past_and_future_GDP_(nominal)_per_capita

Share

Tags: gdp of economic subsectors

This entry was posted on Sunday, March 11th, 2012 at 2:25 pm and is filed under Articles, Economy, การพัฒนากับการเปลี่ยนแปลง. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed.